Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
(zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne)
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne kojarzone są najczęściej z tak zwaną "nerwicą natręctw". Jest to jednak znacznie bardziej złożone zjawisko i warto wiedzieć o tym, jakie są jego objawy i jak się je leczy.
Jeśli szukasz wsparcia w radzeniu sobie z OCD
Psychoterapia online w leczeniu zaburzeń osobowości
Umów spotkanie z jednym z naszych specjalistów i zobacz jak możemy Ci pomóc!
Marek Kondrat, wcielając się w rolę Adasia Miauczyńskiego w słynnym już "Dniu świra", stworzył jedną z najbardziej ikonicznych postaci w polskim kinie. Jedna ze scen przedstawia Adasia próbującego opuścić swoje mieszkanie, co okazuje się dość skomplikowane - musi upewnić się kilka razy, że na pewno zamknął drzwi, kurki od gazu są zakręcone, przysiąść na krzesełku na określoną liczbę sekund, a kiedy już zdaje się, że w końcu jest gotowy... okazuje się, że zapomniał ucałować krzyża zawieszonego przy wejściu.
Ten na pozór satyryczny portret sięga dużo głębiej. Doskonale ilustruje, jak mogą wyglądać zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, pokazując codzienne zmagania osoby, która stara się opanować swoje natrętne impulsy i nadmierny lęk poprzez wykonywanie uporczywych rytuałów.
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne: definicja i istota
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (Obsessive-Compulsive Disorder, OCD) to zaburzenie psychiczne, które polega na nawracających, natrętnych myślach (obsesjach) oraz powtarzalnych czynnościach (kompulsjach), wykonywanych w celu złagodzenia lęku wywołanego przez te nieodparte myśli. Osoby z OCD często są świadome, że działania te są irracjonalne, ale nie potrafią ich powstrzymać, co prowadzi do cierpienia psychicznego i znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne najczęściej ujawniają się dwóch głównych okresach:
dzieciństwie: objawy mogą pojawić się między 7. a 12. rokiem życia, wpływając na funkcjonowanie dziecka w różnych aspektach życia codziennego.
okresie wczesnej dorosłości: u niektórych pacjentów występuje między 18. a 25. rokiem życia.
Występowanie obsesji, czyli natrętnych myśli
Obsesje są definiowane przez:
Powtarzające się i natrętne myśli, impulsy lub wyobrażenia, które są intruzywne i niechciane oraz wywołują znaczący lęk, niepokój, czy też poczucie winy.
Próby ignorowania lub tłumienia takich myśli, impulsów lub wyobrażeń poprzez jakieś działania (np. wykonywanie kompulsji, czynności natrętnych).
Lub/i obecność kompulsji, czyli powtarzających się czynności
Kompulsje są definiowane przez:
Powtarzające się zachowania przypominające dziwaczne rytuały (np. nawracające czyszczenie, układanie przedmiotów, wielokrotne przebieranie, sprawdzanie, gromadzenie przedmiotów, mruganie oczami, nawracające ruchy) lub czynności umysłowe (np. modlitwa, liczenie, powtarzanie słów w myślach), które osoba czuje się zmuszona wykonywać, często według sztywnych reguł.
Zachowania te mają na celu redukowanie lęku albo uniknięcie wyimaginowanego zagrożenia, choć nie mają realistycznego związku z tym, czemu mają zapobiec lub są przesadzone. Dla osoby z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym wydają się jednak dorastać do wysoce nieprawdopodobnych konsekwencji i są zarazem nieuniknione.
Czasochłonność i zakłócenia
Takie myśli obsesyjne lub/i pewne czynności natrętne zajmują więcej niż 1h dziennie albo powodują silny stres, a także utrudnienie funkcjonowania, powodując cierpienie psychiczne. W niektórych przypadkach może obejmować unikanie pewnych sytuacji społecznych, rozwoju poczucia bezradności, zaniżenia oceny samego siebie, czy też rozwoju pełnego epizodu depresji.
DODATKOWO:
Należy wykluczyć, że objawy są skutkami środków (np. leków, substancji psychoaktywnych) lub innym stanem medycznym, a także nie mogą być lepiej wyjaśnione przez inne zaburzenie psychiczne.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne czy nerwica natręctw?
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne i nerwica natręctw to terminy odnoszące się do tych samych trudności. Jednak obecnie, w języku psychologicznym, nazywamy je zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym, nie nerwicą natręctw.
OCD jest określeniem fachowym, natomiast mianem nerwicy natręctw określano podobne objawy w starej terminologii. Do dziś jednak używa się nieraz tej nazwy w języku potocznym.
Można także zetknąć się z terminem zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, jednak w języku polskim jest on mniej precyzyjny (pochodzi od angielskiego członu compulsive).
Osobowość obsesyjno-kompulsyjna a zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne
Osobowość obsesyjno-kompulsyjna i zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD) to różne, choć powiązane ze sobą pojęcia.
Osobowość obsesyjno-kompulsyjna to typ osobowości charakteryzujący się perfekcjonizmem, nadmierną precyzją i sztywnością. Osoby z tym typem osobowości koncentrują się na detalach, zasadach, ważne jest dla nich poczucie kontroli, co może prowadzić do trudności w adaptacji do zmian. Jest diagnozowana jako zaburzenie osobowości.
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD) to jedno z zaburzeń psychicznych, które obejmuje natrętne myśli oraz przymusowe działania lub czynności umysłowe, mające na celu złagodzenie lęku wywołanego przez te własne myśli.
W skrócie, osobowość obsesyjno-kompulsyjna odnosi się do cech osobowości, a OCD to zaburzenie psychiczne związane z natrętnymi myślami i kompulsjami.
Przyczyny zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego
- Temperamentalne np. tendencja do silnych emocji, skłonność do wewnętrznych objawów czy trudności z samokontrolą.
- Środowiskowe np. doświadczenie stresorów lub zdarzeń traumatycznych w dzieciństwie.
- Genetyczne i fizjologiczne np. posiadanie bliskich krewnych z tym zaburzeniem, dysfunkcje w pewnych częściach mózgu (np. w korze przedczołowej).
Leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego
Leczenie zaburzeń osobowości wymaga czasu, cierpliwości i współpracy z wykwalifikowanymi specjalistami. Kluczowe jest znaczenie nawiązania relacji terapeutycznej, która pozwoli na zbudowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa.
Zapewnienie niezbędnego wsparcia obejmuje zwykle 4 sfery:
Wysoką skuteczność wykazuje psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga radzić sobie z obecnością natrętnych myśli i innych objawów zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Wykorzystywane są też inne nurty, takie jak np. psychoterapia psychodynamiczna.
Leki przeciwdepresyjne, takie jak SSRI, mogą zmniejszyć objawy towarzyszące i usprawnić leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych.
Grupy wsparcia i psychoedukacja pomagają zrozumieć i zarządzać objawami zaburzeń psychicznych.
Techniki relaksacyjne, jak medytacja, mogą pomóc w radzeniu sobie, zwłaszcza w przypadku mniej nasilonych objawów.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, nazywane też zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi to złożone zagadnienienie kojarzące się głownie z tak zwaną "nerwicą natręctw".
Zaburzeniem obsesyjno kompulsywnym nazywamy taką sytuację w której przymus powtarzania sprawia, że osoba cierpiąca na zachowania kompulsywne odczuwa cierpienie psychiczne i zakłócenia w codziennym funkcjonowaniu.
Nieleczona "nerwica natręctw" może mieć fatalne skutki dla życia pacjenta i jego bliskich. Tak zwana nerwica natręctw występuje zarówno u osób niepełnoletnich jak i w przypadku dorosłych. Obsesyjne myśli, trudność w pozybyciu się natrętnych myśli to w zaburzeniu obsesyjno-kompulsyjnym codzienność.
Dlatego tak ważne jest, aby reagować, kiedy pojawią się objawy "nerwicy natręctw" i rozpocząć leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego jak najszybciej.
Jeśli szukasz pomocy w leceniu zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego zgłoś się do jednego z naszych specjalistów.