Zaburzenie osobowości borderline
Osobowość borderline, znana również jako zaburzenie osobowości typu borderline (BPD), to złożone zaburzenie psychiczne charakteryzujące się dużą niestabilnością emocjonalną, zmiennością nastrojów i impulsywnością.
Osobowość borderline - pomoc psychologiczna
Psychoterapia online - zaburzenie osobowości borderline
Jeśli podejrzewasz u siebie lub kogoś z bliskich zaburzenie osobowości borderline możesz skorzystać z naszej pomocy
Zaburzenie osobowości borderline (graniczne)
Zaburzenie "borderline" wprowadzono w połowie XX wieku, aby opisać osoby, których problemy emocjonalne znajdują się na pograniczu między zaburzeniami psychotycznymi a neurotycznymi.
W artykule przybliżymy główne cechy osobowości borderline, jej objawy oraz podejścia terapeutyczne, które mogą pomóc w radzeniu sobie z zaburzeniem borderline.
Czym są zaburzenia osobowości takie jak osobowość borderline?
Zaburzenia osobowości to trwałe, sztywne wzorce myślenia, odczuwania i zachowania, które znacząco odbiegają od norm społecznych i kulturowych. Charakteryzują się brakiem elastyczności i prowadzą do problemów w funkcjonowaniu społecznym i emocjonalnym.
Osobowość borderline (borderline personality disorder, BPD)
Zaburzenie osobowości typu borderline jest poważnym zaburzeniem psychicznym, które znacząco wpływa na zdolność osoby do regulowania emocji. Może to prowadzić do intensywnych wahań nastroju, niestabilnych relacji interpersonalnych i impulsywnego zachowania. Jest to osobowość chwiejna emocjonalnie, będąca jednym z zaburzeń osobowości z wiązki B, który obejmuje wzorzec zachowań zdominowany niestabilnością.
Czym się charakteryzuje zaburzenie osobowości borderline?
Aby postawić diagnozę zaburzenia osobowości borderline, należy wykazywać co najmniej 5 z powyższych objawów, które muszą być obecne od wczesnego wieku dorosłego i występować w różnych kontekstach.
- Desperackie wysiłki unikające odrzucenia – Osoby z osobowością borderline podejmują intensywne działania, aby uniknąć odrzucenia przez innych.
- Niestabilne relacje międzyludzkie – W relacjach interpersonalnych zaburzenia borderline charakteryzują się wahaniami między skrajnym idealizowaniem a skrajnym dewaluowaniem, co buduje niestabilne, lecz intensywne związki interpersonalne.
- Zaburzenia tożsamości – Niestabilny obraz własnej osoby i poczucia własnego "ja" prowadzi do trudności z utrzymaniem spójnego poczucia tożsamości.
- Impulsywność – Pograniczne zaburzenie osobowości objawia się w co najmniej dwóch obszarach ryzykownych, takich jak wydatki, seks, nadużywanie substancji psychoaktywnych, lekkomyślna jazda, czy kompulsywne objadanie się.
- Zachowania samobójcze i samookaleczenia – Osoby z zaburzeniami borderline mogą przejawiać zachowania autoagresywne, groźby lub próby samobójcze oraz angażować się w inne formy zachowań autodestrukcyjnych.
- Wysoka zmienność nastrojów – Zaburzenia nastroju, intensywne epizody drażliwości lub lęku, które mogą trwać od kilku godzin do kilku dni.
- Poczucie pustki – Osoby z zaburzeniami osobowości typu borderline przejawiają przewlekłe uczucie wewnętrznej pustki i braku sensu w życiu.
- Intensywny gniew – Niestabilność emocjonalna i nieadekwatne uczucia gniewu mogą objawiać się częstymi wybuchami złości.
- Epizody paranoidalne i dysocjacyjne – Krótkotrwałe epizody wyobrażeń paranoidalnych lub nasilone objawy dysocjacyjne, które występują w odpowiedzi na stresujące sytuacje.
Różnica między zaburzeniem osobowości typu borderline a chorobą afektywną dwubiegunową
Zarówno zaburzenie osobowości typu borderline, jak i choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) charakteryzują się skrajnymi wahaniami nastroju, ale różnią się pod kilkoma względami:
Wahania nastroju w BPD
Są bardziej związane z relacjami interpersonalnymi i stresami zewnętrznymi, zmieniając się szybko w odpowiedzi na interakcje z innymi.
Wahania nastroju w ChAD
Są bardziej stabilne i cykliczne, często występujące w postaci epizodów manii i depresji, które trwają tygodnie lub miesiące.
Osoby z BPD mogą mieć również intensywne reakcje emocjonalne i impulsywne zachowania, które są mniej przewidywalne niż w przypadku ChAD.
Częstość występowania zaburzenia osobowości typu borderline
Szacuje się, że zaburzenie osobowości typu borderline dotyczy około 1,4% dorosłych w populacji ogólnej. Jest znacznie częściej diagnozowane u kobiet (około 75% przypadków) niż u mężczyzn.
Wraz z wiekiem pacjenta występowanie symptomów BPD może maleć. Terapia często przynosi poprawę, a terapia często przynosi poprawę.
Przyczyny osobowości borderline
Przyczyny zaburzenia osobowości borderline (BPD) są wieloaspektowe i obejmują kombinację wielu czyników, które mogą współdziałać, przyczyniając się do rozwoju zaburzenia osobowości borderline.
Trauma i nadużycia w dzieciństwie
Do 70% osób z BPD doświadczyło w dzieciństwie nadużyć, takich jak przemoc fizyczna, psychiczna czy seksualna.
Inne czynniki, takie jak separacja od matki, niewłaściwe granice rodzinne oraz uzależnienie rodziców od substancji, również są związane z rozwojem osobowości borderline.
Zmiany w funkcjonowaniu mózgu
U osób z BPD zauważono problemy w komunikacji między częściami mózgu, które kontrolują emocje i zachowanie.
Czynniki rodzinne i pokrewieństwo
BPD jest około 5 razy bardziej powszechne wśród pierwszego stopnia krewnych osób z tym zaburzeniem niż w ogólnej populacji.
Leczenie i praca z osobowością borderline
Osobowość borderline (BPD) to skomplikowane zaburzenie, które wymaga kompleksowej metody leczenia pacjentów.
Osobowość borderline a psychoterapia
Jest to terapia skoncentrowana na akceptacji rzeczywistości i zmianie zachowań. Uczy zarządzania emocjami, redukcji autodestrukcyjnych działań i poprawy relacji interpersonalnych.
To terapia oparta na tym, jak myśli wpływają na zachowanie, umożliwiając zmianę negatywnych wzorców myślenia i przyjmowanie zdrowszych nawyków.
Umożliwia rozumienie zachowań społecznych i skutecznego nawiązywania relacji.
Osobowość borderline a Farmakoterapia
Farmakoterapia (np. poprzez leki przeciwdepresyjne czy leki przeciwpsychotyczne) nie jest główną metodą leczenia, lecz może łagodzić objawy borderline lub współistniejące zaburzenia psychiczne.
Osobowość borderline a Hospitalizacja
Może być potrzebna w przypadku ciężkich objawów lub ryzyka samobójczego
Jeśli jesteś blisko kogoś, kto ma osobowość borderline
Wsparcie psychologiczne online dla bliskich osób z zaburzeniem osobowości typu borderline
Jeśli podejrzewasz, że ktoś z Twoich bliskich ma osobowość borderline, bądź przejawia choćby niektóre zachowania na to wskazujące takie jak skłonność do chwiejności emocjonalnej, znaczne zniekształcenia w ocenie własnej osoby, silne zaburzenia nastroju skontaktuj się z naszym specjalistą.
Jeśli jesteś blisko kogoś, kto ma osobowość borderline
Co zrobić, gdy bliska osoba ma diagnozę zaburzenia osobowości borderline?
Jeśli znasz osobę zdiagnozowaną z zaburzeniem osobowości borderline, oto kilka sposobów, jak możesz jej pomóc:
Ucz się o osobowości borderline, aby lepiej zrozumieć bliską osobę.
Wspieraj w poszukiwaniu leczenia i rozważ terapię rodzinną.
Bądź cierpliwy i pełen zrozumienia. Zmiany mogą być trudne i przerażające dla osoby z zaburzeniem osobowości typu borderline, ale z czasem, przy odpowiednim leczeniu, objawy mogą się poprawić.
Rozważ terapię dla siebie, jeśli doświadczasz trudności. Wybierz innego terapeutę niż ten, z którym pracuje Twój bliski.
Jeśli bliski zagraża sobie, natychmiast szukaj pomocy.
Osobowość borderline - Podsumowanie
Zaburzenie osobowości borderline znane też jako osobowość borderline to zjawisko wpływające na życie zarówno osoby cierpiącej z powodu tego zaburzenia osobowości jak i na osoby będące w bliskich relacjach interpersonalnych z osobą cierpiącą na zaburzenie osobowości borderline.
Osobowość borderline charakteryzuje chwiejność emocjonalna, lęk przed odrzuceniem i kruchy obraz własnej osoby, które wpływają na sposób postrzegania siebie i innych w różnych sytuacjach życiowych, a co za tym idzie na sposób rozwiązywania konfliktów, budowania związków itp.
To sprawia, że osobowość borderline wiąże się z występowaniem burzliwych relacji interpersonalnych, w których niejednokrotnie obecna jest przemoc fizyczna, nadużywanie substancji psychoaktywnych. Możliwe są też próby samobójcze w przypadku poczucia odrzucenia przez osobowość borderline.
Zaburzenie osobowości borderline może się też wiązać z innymi zjawiskami takimi jak zaburzenia odżywiania czy zaburzenia lękowe.
Zaburzenie osobowości borderline może być więc dotkliwe zarówno dla osoby z tym zaburzeniem osobowości jak i dla innych osób.
Na szczęście w wyniku odpowiedniej pracy, podjęcia terapii skutki jakie niesie osobowość typu borderline mogą się znacznie zmniejszyć. Dotyczy to przede wszystkim takich aspektów jak sposób wchodzenia w relacje, impulsywność, chwiejność emocjonalna, tendencja do nadużywania substancji psychoaktywnych.
Praca nad zaburzeniem osobowości typu borderline pomaga odzyskać kontrolę nad własnym życiem i poprawić relacje z bliskimi.