Dowiedz się jak rozpoznawać wypalenie zawodowe i jak sobie z nim radzić

Wypalenie zawodowe - objawy i przyczyny

Brak satysfakcji z wykonywanej pracy, ciągłe uczucie przemęczenia, wyczerpanie fizyczne, wzrost emocjonalnego napięcia czy wyczerpanie psychiczne związane z wykonywaną dotychczas pracą może oznaczać wypalenie zawodowe. Przyczyny wypalenia zawodowego mogą być różne, ale skutki zawsze prowadzą do znacznego spadku jakości życia i często wymaga wsparcia terapeutycznego.

Pomożemy Ci poradzić sobie z wypaleniem zawodowym

Wsparcie psychologiczne w przypadku syndromy wypalenia zadwodowego

Jeśli masz trudności w wykonywaniu obowiązków zawodowych w związku ze skutkami wypalenia zawodowego, pomożemy Ci się z tym uporać

Wyobraźmy sobie świecę, do której zbliżamy rozpaloną zapałkę. Knot świecy zapala się, a my obserwujemy jak ogień żarliwie połyskuje na jej szczycie. Jednak im dłużej świeca płonie, tym mniej jej zostaje. W końcu gaśnie, a po ognistym płomieniu zostaje tylko wspomnienie.

Podobnie wygląda to w przypadku syndromu wypalenia zawodowego - aby się wypalić, trzeba wcześniej płonąć, czyli wykazywać duże zaangażowanie w aktywność zawodową. Lecz czy da się temu w jakiś sposób zapobiec? I czym dokładnie objawia się problem problem wypalenia zawodowego?

W tym artykule dokładnie wytłumaczono, jak określić wypalenie zawodowe, przyczyny tego zjawiska oraz charakterystykę jego symptomów.

Koncepcja wypalenia zawodowego

Pojęcie wypalenia zawodowego odnosi się do stanu wyczerpania, który dotyka osoby wykonujące swoją pracę z dużym zaangażowaniem. Koncepcja wypalenia zawodowego zakłada, że jest to psychologiczny zespół wyczerpania emocjonalnego, cynizmu oraz obniżonego poczucia dokonań osobistych.

Syndrom wypalenia zawodowego obejmuje szereg objawów, które wpływają negatywnie na jakość wykonywanej pracy i funkcjonowanie w życiu zawodowym oraz osobistym.

Pojęcie wypalenia zawodowego

Jak wyjaśnia A. Pines, syndromem wypalenia zawodowego określa się stan wyczerpania fizycznego, emocjonalnego i psychicznego, który pojawia się u osób silnie zaangażowanych w swoją pracę. W szczególności dotyczy tych, którzy próbują nadać swojemu życiu sens poprzez zawodową aktywność.

Z kolei według Maslach i Leitera wypalenie zawodowe wynika głównie z niedopasowania między osobą a jej środowiskiem pracy. Gdy wymagania zawodowe przerastają możliwości pracownika lub nie odpowiadają jego oczekiwaniom, pojawia się zmęczenie, cyniczne podejście do współpracowników czy klientów, a także spada poczucie efektywności i satysfakcji z wykonywanych zadań.

Objawy wypalenia zawodowego

Wypalenie zawodowe przejawia na wielu poziomach – od emocjonalnych, przez poznawcze, aż po fizyczne. Objawy wypalenia zawodowego często pojawiają się stopniowo i mogą być mylone z innymi problemami zdrowotnymi, takimi jak depresja czy zaburzenia psychosomatyczne.

Pierwsze objawy wypalenia zawodowego mogą obejmować chroniczne zmęczenie, poczucie wyczerpania oraz labilność emocjonalną. Syndrom wypalenia zawodowego rozwija się etapami, prowadząc do pogorszenia jakości życia.

Trzy główne symptomy wypalenia zawodowego

Etapy wypalenia zawodowego występują najczęściej w określonej kolejności, obejmując charakterystyczne objawy: najpierw pojawia się emocjonalne wyczerpanie, które stopniowo przekształca się w cyniczne podejście do innych ludzi. W finalnym etapie następuje obniżenie poczucia własnych osiągnięć i skuteczności.

Wyczerpanie emocjonalne

Jednym z pierwszych objawów wypalenia zawodowego jest wyczerpanie emocjonalne. Objawia się uczuciem przygnębienia, brakiem energii oraz poczuciem, że nie można już sprostać wymaganiom stawianym przez wykonywaną pracę. Osoba cierpiąca na wypalenie zawodowe często odczuwa bezradność, niskie poczucie własnej wartości, brak motywacji i zmęczenie.

Cynizm

Cynizm przejawia się poprzez negatywne i nadmierne dystansowanie się od innych ludzi, obojętność lub wrogość wobec współpracowników i klientów. Cyniczne podejście prowadzi do spłycenia relacji zawodowych, co z kolei przyczynia się do obniżenia efektywności działań.

Obniżone poczucie skuteczności

Osoby doświadczające tego objawu tracą wiarę we własne możliwości, co skutkuje spadkiem motywacji oraz obniżeniem sprawności w wykonywaniu zadań. Często pojawia się poczucie porażki i niska samoocena, co pogłębia stan wypalenia.

Pozostałe symptomy wypalenia zawodowego

Wypalenie zawodowe objawy manifestuje na wielu płaszczyznach, a jego przebieg różni się w zależności od jednostki. Wśród nich można wyróżnić symptomy:

EMOCJONALNE

Osoby dotknięte wypaleniem zawodowym często doświadczają takich stanów emocjonalnych jak poczucie przygnębienia, zmienność nastrojów, poczucie bezradności i frustracja. Wypaleniu zawodowemu może towarzyszyć również zwiększona drażliwość i wybuchy gniewu.

POZNAWCZE

Syndrom wypalenia zawodowego przejawia się trudnościami w koncentracji, zaburzeniami pamięci oraz sztywnością myślenia. Pojawia się poczucie bezsilności, a decyzje stają się trudniejsze do podjęcia.

FIZYCZNE

Wypalenie zawodowe objawia się również na poziomie fizycznym. Do najczęstszych fizycznych objawów wypalenia zawodowego zalicza się przewlekłe zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia snu oraz zmiany wagi. Z powodu chronicznego stresu mogą pojawić się także zaburzenia kardiologiczne, problemy gastryczne oraz częste infekcje.

BEHAWIORALNE

Na poziomie behawioralnym można zaobserwować impulsywność, odkładanie spraw na później, niezdolność do odpoczywania, a także wzrost spożycia używek czy leków. Osoby doświadczające wypalenia zawodowego mogą zacząć unikać obowiązków i działań zawodowych, co dodatkowo wpływa na pogorszenie sytuacji.

MOTYWACYJNE

Motywacyjne symptomy wypalenia zawodowego to utrata gorliwości w pracy oraz poczucie rozczarowania wykonywaną działalnością. Osoby z wypaleniem zawodowym często odczuwają brak sensu i motywacji do dalszej pracy.

INTERPERSONALNE

W kontaktach z innymi wypalenie zawodowe objawia się wzrostem irytacji, emocjonalnym chłodem oraz spadkiem empatii. Może dojść do konfliktów w relacjach zawodowych i rodzinnych, a także do izolacji społecznej.

Pewnie zainteresuje Cię również:

Ebook: "Pokonaj wypalenie zawodowe"

Dowiedz się krok po kroku, jak poradzić sobie z wypaleniem zawodowym i odzyskać satysfakcje z pracy!

Co wiemy o wypaleniu zawodowym jeśli chodzi o powody jego powstawania?

Przyczyny wypalenia zawodowego

Wypalenie zawodowe wynika z kumulacji wielu obciążeń i napięć związanych z wykonywaną pracą. Są to między innymi:

Profilaktyka wypalenia zawodowego

Profilaktyka wypalenia zawodowego obejmuje działania zarówno na poziomie indywidualnym, jak i organizacyjnym.

Z perspektywy działań indywidualnych, kluczowe jest dbanie o higienę psychiczną, rozwijanie zainteresowań oraz podejmowanie aktywności fizycznej.

W organizacji ważne jest także kreowanie warunków pracy, które sprzyjają autonomii i uznaniu ze strony przełożonych. Zaleca się zmniejszanie obciążeń zawodowych, wprowadzenie sprawiedliwych zasad zarządzania oraz promowanie wspólnoty w miejscu pracy.

Wypalenie zawodowe - podsumowanie

Brak możliwości osiągnięcia celu w wykonywanej pracy, kryzys zawodowych kompetencji, negatywny sposób postrzegania swojego środowiska pracy, niskie zaangażowanie emocjonalne w wykonywane obowiązki, niedostateczne zadowolenie z naszych wyników zawodowych, subiektywne poczucie porażki, objawy wyczerpania psychicznego - to tylko wierzchołek góry lodowej, która nazywa się zespół wypalenia zawodowego.

Wielu psychologów klinicznych mogło zaobserwować w ostatnich latach jak długotrwały stres i inne czynniki jakie niesie za sobą życie zawodowe wzmagają obciążenie zdrowia psychicznego pacjentów. Zwolnienie lekarskie od psychiatry wynikające z wyczerpania zasobów jakie niesie ze sobą nadmierne obciążenie pracą stało się czymś powszechnym.

Dlatego w najnowszym wydaniu klasyfikacji chorób według WHO czyli w ICD-11 wypalenie zawodowe posiada oddzielny numer i zostało zaklasyfikowane jako znaczące trudności związane z życiem zawodowym.