Czym są zaburzenia psychosomatyczne i jak wpływają na Twoje życie
Zaburzenia psychosomatyczne
Choroby psychosomatyczne dotykają nas coraz częściej. Dolegliwości somatyczne zaczynają się w naszej psychice i oznaczają często długotrwały proces leczenia. Jeśli Twoje zdrowie fizyczne jest dobre to być może Twoje dolegliwości to psychosomatyczne objawy tego, co dzieje się w Twojej psychice. Skontaktuj się ze specjalistą, który pomoże Ci uporać się z zaburzeniami psychosomatycznymi.
Zaburzenia psychosomatyczne
Jest ponury jesienny poniedziałek. Maria, menedżerka świetnie prosperującej korporacji, właśnie wyłączyła budzik i zaczęła szykować się do kolejnego tygodnia w pracy. Kiedy zamyka za sobą drzwi od domu, czuje przeszywające bóle brzucha, a także przyspieszone bicie serca dobiegające z jej klatki piersiowej. Od dłuższego czasu dokuczają jej też silne bóle głowy i uczucie ciągłego wyczerpania.
Mimo licznych badań, jej lekarz rodzinny stwierdził, że są to objawy medycznie niewytłumaczalne i nie ma podstaw, by postawić diagnozę. Zauważył jednak, że objawy Marii zwykle ustępują w dni wolne od pracy. Zalecił więc wizytę u specjalisty, by sprawdzić, czy bóle nie są spowodowane czynnikami psychologicznymi.
Wówczas Maria otrzymała wyczekiwaną diagnozę: zaburzenia psychosomatyczne.
Czym dokładnie są zaburzenia psychosomatyczne?
Termin zaburzeń psychosomatycznych pochodzi od greckich słów „psyche” (umysł, dusza) i „soma” (ciało). Zaburzenie psychosomatyczne jest to więc nic innego jak choroba, która obejmuje zarówno umysł, jak i ciało, które wzajemnie na siebie oddziałują.
Krótko ujmując, zaburzenia psychosomatyczne to stan, w którym czynniki psychiczne i emocjonalne mają bezpośredni wpływ na stan zdrowia fizycznego. Oznacza to, że problemy emocjonalne, takie jak długotrwały stres, lęk, czy inne czynniki psychologiczne, mogą powodować lub nasilać objawy fizyczne, które nie są w pełni wyjaśnione przez określone choroby somatyczne.
Na przykład, osoba doświadczająca przewlekłego stresu może skarżyć się na bóle głowy, bóle żołądka, zaburzenia snu, uczucie swędzenia czy problemy skórne, które mogą nie mieć bezpośredniego związku z konkretną chorobą fizyczną, ale są wynikiem stresu i napięcia emocjonalnego powstającego w psychice pacjenta.
Sprawdź czy objawy somatyczne nie dotyczą też Ciebie
Objawy zaburzeń psychosomatycznych
Objawy zaburzeń psychosomatycznych charakteryzują się szerokim zakresem objawów, które mogą manifestować się zarówno w sferze psychicznej, jak i somatycznej. Te objawy są wynikiem wzajemnych interakcji między emocjami a funkcjonowaniem ciała.
Objawy psychosomatyczne
Objawy psychiczne
Objawy psychiczne zaburzeń psychosomatycznych mogą obejmować takie dolegliwości jak:
- Lęk i niepokój
- Problemy z koncentracją i pamięcią
- Zmienność nastroju
Objawy psychosomatyczne
Objawy somatyczne
Objawy somatyczne, które mogą pojawić się w zaburzeniach psychosomatycznych, to:
- Bóle ciała: często są to bóle pleców, głowy, mięśni czy stawów, które nie mają wyraźnej przyczyny medycznej;
- Problemy z układem pokarmowym: m.in. bóle żołądka, dolegliwości jelitowe, wzdęcia, zgaga czy wrzody żołądka;
- Zaburzenia oddychania: duszności, przyspieszony oddech czy uczucia braku powietrza;
- Problemy z układem sercowo-naczyniowym: kołatanie serca, nadciśnienie tętnicze;
- Zmiany skórne: wysypki, uczucie swędzenia czy zaczerwienienia.
Choroby i zaburzenia mające podłoże psychosomatyczne
W latach 50. XX wieku amerykański lekarz i psychoanalityk, Franz G. Aleksander, wprowadził listę zawierającą najczęściej rozpoznawane choroby psychosomatyczne, znaną jako Chicagowska Siódemka.
Lista ta obejmuje siedem schorzeń, w których powstawaniu istotną rolę odgrywają emocje i stres.
Zaburzenia psychosomatyczne – możliwe choroby i zaburzenia:
wywołana przewlekłym stresem, który może prowadzić do nadmiernej produkcji kwasu żołądkowego i uszkodzenia błony śluzowej.
chroniczny stres i napięcie emocjonalne przyczyniają się do podwyższenia ciśnienia krwi.
objawy mogą się zaostrzać pod wpływem stresu, który wywołuje skurcze oskrzeli.
przewlekły nadmierny stres może nasilać objawy zapalenia stawów.
choroby takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego mogą być zaostrzane przez emocjonalny stres.
stres może wpływać na funkcjonowanie tarczycy, prowadząc do jej nadmiernej aktywności
objawy takie jak swędzenie i wysypki mogą się nasilać w wyniku stresu emocjonalnego.
Cechą wspólną powyższych schorzeń jest to, że czynniki psychologiczne nie tylko mogą stanowić potencjalne źródło choroby, ale też uwydatniać symptomy i nasilać ich przebieg. Na przykład, chorując na zespół jelita drażliwego, stresujące wydarzenia mogą prowadzić do nasilenia objawów, takich jak bóle brzucha, wzdęcia i biegunki, co skutkuje częstszymi wizytami w toalecie.
Zaburzenia psychosomatyczne a zaburzenia odżywiania
Zaburzenia odżywiania, choć nieobecne w powyższym zbiorze, takie jak anoreksja, bulimia i kompulsywne objadanie się, są ściśle powiązane z zaburzeniami psychosomatycznymi.
Problemy i konflikty emocjonalne, jak stres, lęk i niskie poczucie własnej wartości, mogą prowadzić do nieprawidłowych nawyków żywieniowych. W takich przypadkach zaburzenia emocjonalne wpływają na zachowania związane z jedzeniem, co jest przykładem jak objawy psychosomatyczne wpływają na zdrowie
Nie tylko przewlekły stres...
Przyczyny zaburzeń psychosomatycznych
Przyczyny zaburzeń psychosomatycznych są złożone i wynikają z interakcji czynników psychicznych, emocjonalnych i środowiskowych. Należą do nich m.in.:
- Przewlekły stres: długotrwałe napięcie aktywuje reakcję „walcz lub uciekaj”, co może przejawiać się objawami somatycznymi.
- Trudności emocjonalne: silne emocje mogą powodować objawy somatyczne, takie jak napięcie mięśniowe lub zaburzenia snu, odbijając się na zdrowiu fizycznym.
- Problemy interpersonalne: konflikty i napięcia w relacjach międzyludzkich mogą być jedną z przyczyn zaburzeń psychosomatycznych.
- Czynniki genetyczne: predyspozycje genetyczne mogą zwiększać podatność na zaburzenia psychosomatyczne.
- Styl życia: niezdrowe nawyki, takie jak brak ruchu czy nadużywanie alkoholu, mogą zaostrzać dolegliwości psychosomatyczne.
Leczenie zaburzeń psychosomatycznych
Leczenie zaburzeń psychosomatycznych wymaga kompleksowego podejścia, które uwzględnia zarówno aspekty psychiczne, jak i somatyczne. Kluczowe elementy terapii to:
Psychoterapia
Terapia poznawczo-behawioralna, psychoterapia interpersonalna czy terapia psychodynamiczna mają ogromne znaczenie w zrozumieniu, jak radzić sobie z zaburzeniami psychosomatycznymi.
Farmakoterapia
W niektórych przypadkach leki przeciwdepresyjne lub inne środki farmakologiczne mogą być stosowane w celu łagodzenia objawów towarzyszących.
Wsparcie społeczne
Obecność grupy wsparcia czy też najbliższych może odegrać ważną rolę w procesie leczenia.